Kadınlarda Yumurtlamanın Artırılması
Kontrollü Over Stimülasyonu (KOH)
Bu tedavi, yumurtlaması normal olan hanımlarda yumurta sayı ve kalitesini artırmak ya da yumurtlaması olmayan ya da bozuk olan hanımlarda da yumurtlama elde edilmesi için uygulanmaktadır.
Unutmayınız!
Tüm bu tedaviler kişiye özeldir. Yani altta yatan probleme yönelik olarak farklı tedaviler kullanılmaktadır. Tedavi başlangıcınızdaki tetkikler ve muayene bulgularınıza göre size uygun olan tedavi seçeneği belirlenecektir. Bu yöntemle elde edilebilecek başarı oranları sizlere net olarak verilecektir. Kullanılan ilaçlar, ağızdan alınan tablet şeklinde ya da cilt altı ve /veya kas içi enjeksiyon şeklinde uygulanan iğne şeklinde olmaktadır. Tedavi seçiminde olduğu gibi takip de kişiye özel olarak yürütülmektedir. Ayrıca bazı hastalarımızdaki hormon bozukluğuna yönelik özel bazı ilaçlar da gerekli olduğunda kullanılmaktadır. Yumurta sayı ve kalitesi artırıldığında sperm tarafından döllenebilme olasılığı artmaktadır.
Bazı özel grup hastalarda yumurtlama tedavisi verilmeden yumurtlama olmadığı için (örneğin doğumsal olarak yumurtalığı uyarıcı hormonları eksik olan ve/veya olmayan hastalar) bu tedavi vazgeçilmezdir.
Bu tedavinin yan etkisi var mıdır?
Bilinen ciddi bir yan etkisi yoktur ancak titiz bir takip olası yan etkileri azaltacak ve başarıyı artıracaktır. Kontrolsüz verilen tedavilerde yumurtalıklar aşırı uyarılabilir ve hiperstimülasyon dediğimiz tablo oluşabilir. Hiperstimülasyonda yumurtalıklarda kistleşme, karın içinde sıvı toplanması ve diğer sistematik yan etkiler görülmektedir.
Aşılama Tedavisi
Intra Uterin Inseminasyon Nedir
Bu tedavide amaç yumurta ve spermin karşılaşma olasılığının ve yumurta sayısı ve sperm kalitesinin artırılarak döllenme şansının yükseltilmesidir. Aşılama tedavisinde gebelik yüzdesi çifte özel olarak altta yatan probleme bağlı olarak değişir. Birçok vakada da nedeni açıklanamayan kısırlık söz konusudur. Genel olarak başarı %15-25 arasında değişmektedir. Bazı çok iyi seçilen vakalarda Gürgan CLINIC’de %30’a varan gebelik oranlarına ulaşılmaktadır. Ovulasyon zamanında; laboratuarda özel aşamalardan geçirilip hazırlanmış spermlerin, özel kateter aracılığı ile intrauterin kaviteye enjekte edilmesi işlemidir.
Endikasyonları
- Servikal mukus problemleri. Ör. Servikal mukusun sert olup sperm geçişine izin vermemesi.
- Ejekulasyon problemleri; İmpotans, vaginismus, anatomik penis problemleri (düzeltilmemiş hipospadiyas, paraplejik erkek)
- Retrograd ejekülasyon dediğimiz spermin bazı hastalarda geriye kaçışı ve idrara karışması
- Açıklanamayan infertilite
- Evre I-II endometriozis olguları
- Yumurtlama problemlerine bağlı infertilite
- Hafif düzeyde olan erkek infertilitesinde örneğin sperm sayı ve hareketinde sınırda sorun olması
IUI (Aşılama) için ovulasyon indüksiyonu
Normal siklusda siklus başına bir yumurta geliştiği bilinir. İnseminasyon da ovulasyon indüksiyonu ile siklus başına 2-4 yumurta gelişmesi sağlanarak gebelik hızı arttırılmaya çalışılır.
Normal yumurtalık cevabı olan olgular için ovulasyon indüksiyonu
Klomifen Sitrat (Gonaphene, Serophene, Klomen gibi haplar)/HCG(yumurta çatlatma iğnesi)+IUI(Aşılama)
Aşılama olgularında ovaryan stimülasyonun amacı 2-4 matür follikül elde etmektir. Aşılama için ovulasyon indüksiyonunda sıklıkla kullanılır. Bunun nedenleri arasında ilacın ucuzluğu, zahmetli monitorizasyon gerektirmemesi, çoğul gebelik, OHSS ve diğer komplikasyonlarının azlığı sayılabilir. Zamanlamanın ayarlanabilmesi için ovulasyon ekzojen hCG ile tetiklenir.
Protokol: Yumurtlama hapları adetin 1.-5. günleri arasında herhangi bir gün başlanır, farklı günlerde başlamanın gebelik hızları açısından bir farklılığı yoktur. Adet döneminin 3.-7. günlerinde başlandığında, toplam 5 gün süre ile 50-100-150-200 mg/gün (1, 2, 3 ya da 4 tb/gün) olarak verilir. Menstrüel siklusun 10-13. günleri arasında USG yapılır. Folikül gelişimi kontrol edilir ve yaklaşık 36-38 saat sonra aşılama yapılır.
Gonadotropinler + IUI (Aşılama)
Gonadotropinlerle yapılan ovulasyon indüksiyonu, serum E2 ve USG ile yakinen takip edilmelidir.
Protokol: Adetin ilk 5 günü içinde hastanın kilo ve yumurtalık cevabına göre enjeksiyonlar günlük olarak başlanır, kişiye uygun olarak 3-5 gün aralarla USG ve gerekli ise hormon düzeyleri bakılır. Follikül gelişimine göre uygun zamanda çatlatma iğnesi verilir ve aşılama yaklaşık 36-38 saat sonra yapılır.
Sperm hazırlanması
İnseminasyon zamanı sabah erkek sperm vermek üzere androloji ünitesine çağrılır. Sperm vermeden evvel 2-5 gün cinsel perhizde olması önerilir. Ejekülatı mastürbasyon yolu ile bunun için dizayn edilmiş özel odada steril bir kutunun içine vermesi önerilir.
Sperm verme aşamaları
- Genital bölgeyi evde yıkadıktan sonra sabah androloji laboratuarına gelmeli.
- Kliniği gelmeden önce idrara sıkışık olun, klinikte ejakülat vermeden önce idrarınızı boşaltın ve böylece kanal temizlenmiş olur.
- İdrar yapma sonrası ellerini ve genital bölgeyi sabunla yıkayıp, görevli tarafından verilen havlu ile silmelidir.
- Mastürbasyon ile verilen sperm steril kutuya konmalıdır. Kutunun kapağı kapatılıp görevliye verilmelidir. Steril kutunun içine eliyle veya penisi ile dokunmamalıdır.
- Krem veya lubrikantlar kullanılmamalıdır.
Sperm verildikten sonra sperm laboratuarında semen yıkama aşamalarından geçirilir. Böylece fertilizasyon kapasitesi yüksek olan spermler ayırt edilir. Yıkama işlemi ile normal sperm fonksiyonunu bozan beyaz küreler, seminal sıvı, diğer artıklar ayırt edilir ve morfolojik olarak normal hareketi fazla olan spermler seçilmiş olur.
Vakanın sperm durumuna göre uygun yöntem laboratuvarda uygulanır. Hazırlık işlemi tamamlanınca aşılama yapılır.
Sevgiyle ve Sağlıkla kalın.
Prof. Dr. Timur GÜRGAN
